Günümüzde gelişmiş ülkelerde hayatını sürdüren pek çok kişi, çantasında bir antidepresan taşır. Bunun nedeni genelde zorlu yaşam koşulları ve yaşanan travmalar gibi çeşitli faktörlere bağlı gelişen depresyondur. Her yıl artış gösteren bu rahatsızlık, modern dünyanın salgın hastalığı gibi günden güne yayılmaktadır. Bunun yanında bu sorun yalnızca yetişkinleri etkilemez. Çocuklarda da görülürken farklı türlerde kendini gösterir. Bu türlerden biri de endojen depresyon olarak bilinendir. Peki, endojen depresyon nedir? Belirtileri, neden olduğu sorunlar ve tedavi şekilleri nelerdir?
Melankolik olarak da bilinen endojen depresyon, en yaygın 4. hastalık olan depresyonun bir alt tipidir. Tarihsel geçmişe sahip olan “melankoli” terimi birden fazla anlamda kullanılmaktadır. En yaygın kullanılan tanıma göre endojen, stresten daha çok genellikle biyolojik faktörlerin ön planda olduğu bir depresyon çeşididir. Bu psikolojik durum, psikoterapiye veya çevresel değişikliklere somatik yani bedensel tedavilere cevap verir. Bu hastalık genetik kökene sahip olmasının yanı sıra biyokimyasal değişikliklere de eşlik etmektedir. İçsel depresyon olarak da nitelendirilen endojen, kişide hiçbir tetikleyici etken olmadan gelişen bir durumdur. Dolayısıyla hastalığın hem tanısı hem de tedavisi genelde gecikmektedir. Bu depresyon türünün belirtileri ise kişiden kişiye değişmektedir. Bununla birlikte endojen, bir tür majör depresif bozukluk (MDD) olarak da bilinmektedir. Ayrı bir başlıkta teşhis edilen bu hastalığa ayrıca MDD tanısı da koyulmaktır. Yapılan araştırmalarda endojenin altta yatan nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak bu depresyon türünün, bariz bir olay veya tetikleyici bir neden olmadan oluştuğu kesindir. Bunun anında diğer depresyon türlerinde olduğu gibi endojen rahatsızlığına genetik, biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörler de neden olabilmektedir. Yani diğer depresyon türleri ile benzer yanları çoktur.
Bir sebep olmadan gelişen endojen depresyon belirtileri, genellikle birden ve tetikleyici hiçbir neden olmadan ortaya çıkar. Sebep olmaksızın çıkan semptomların türü, görülme sıklığı ve derecesi kişiden kişiye farklılık gösterir. Bununla birlikte endojen ile majör depresif bozukluk benzer belirtilere sahiptir. Belirtileri:
Bir duygudurum bozukluğu olan melankoli, kişinin daha az hareketli ve heyecansız bir yaşam tarzı sürdüğü depresyondur. Bununla birlikte melankolinin 8 evresi vardır. Bunlar; hafif, subakut (melankolik depresyon), nevrastenik, stuporlu, ajitasyonlu, hezeyanlı, hallüsinasyonlu ve kronik melankolidir. İnsanın gücünü tamamen azaltan bu durum, en ağır ve en yoğun depresyon çeşitlerinden biridir. Çünkü genellikle sebepsiz yere depresyon hissiyle kendini gösterir. Gerek bedenen gerekse ruhsal olarak kişiyi çok ileri derecede yavaşlatır. Aynı zamanda bezgin ve bitkin hissetmesine neden olur. Melankoli daha önceleri şizofren gibi daha ciddi sağlık sorunlarına dayandırılmaktaydı. Ancak bu depresyon türü, beraberinde belli bir kült ve kültür getirmiştir. Günümüzde ise kimlik karmaşası veya aşk gibi duygusal faktörlere bağlanmaktadır. Ağır bir depresyon olan bu durum, tedavi edilmezse kalıcı olarak bir ömür boyu sürmektedir. Hatta kişiyi intihara kadar sürükleyebilmektedir. Bu yüzden kesinlikle psikiyatr veya psikoterapist tarafından takibe alınarak tedavisinin yapılması gerekir.
MDB yani endojen rahatsızlığının tanı ve tedavisi psikiyatr veya psikoterapist tarafından gerçekleştirilmektedir. Uzman tarafından teşhis edildikten sonra zorlu bir tedavi sürecine girilir. Aynı zamanda tedavi sürecinde genellikle terapi ve ilaç kombinasyonu uygulanır. Uzman kişinin durumuna göre SSRI ve SNRI’ler, ayrıca bazı durumlarda TCA antidepresanlar reçete edebilmektedir. Bu ilaçlar beyinde bazı kimyasal seviyelerini artırarak depresyon belirtilerinin azalmasına yardımcı olur. Bununla birlikte psikoterapi de (konuşma terapisi) önerilmektedir. Bu terapi türü, kişinin durumu ve yaşadığı problemlerle başa çıkmasında faydalıdır. Ancak çoğu MDB’li veya endojen depresyon sorunu olan kişilerin her iki tedavi yöntemi de aynı anda uygulanması daha etkilidir. Belirti ve semptomlar bu belirtilen tedavi yöntemleriyle düzelmediği takdirde elektrokonvülsif tedavi (EKT) yapılabilmektedir. Bunun yanında ilaçsız, bütünleyici tıp dalı olan biorezonans ile de neden olduğu şikayetler minimuma indirilebilmekte, hatta tamamen ortadan kaldırılması bile sağlanabilmektedir.
Endojen Depresyon Ne Demek?
Melankolik olarak da bilinen endojen depresyon, en yaygın 4. hastalık olan depresyonun bir alt tipidir. Tarihsel geçmişe sahip olan “melankoli” terimi birden fazla anlamda kullanılmaktadır. En yaygın kullanılan tanıma göre endojen, stresten daha çok genellikle biyolojik faktörlerin ön planda olduğu bir depresyon çeşididir. Bu psikolojik durum, psikoterapiye veya çevresel değişikliklere somatik yani bedensel tedavilere cevap verir. Bu hastalık genetik kökene sahip olmasının yanı sıra biyokimyasal değişikliklere de eşlik etmektedir. İçsel depresyon olarak da nitelendirilen endojen, kişide hiçbir tetikleyici etken olmadan gelişen bir durumdur. Dolayısıyla hastalığın hem tanısı hem de tedavisi genelde gecikmektedir. Bu depresyon türünün belirtileri ise kişiden kişiye değişmektedir. Bununla birlikte endojen, bir tür majör depresif bozukluk (MDD) olarak da bilinmektedir. Ayrı bir başlıkta teşhis edilen bu hastalığa ayrıca MDD tanısı da koyulmaktır. Yapılan araştırmalarda endojenin altta yatan nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak bu depresyon türünün, bariz bir olay veya tetikleyici bir neden olmadan oluştuğu kesindir. Bunun anında diğer depresyon türlerinde olduğu gibi endojen rahatsızlığına genetik, biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörler de neden olabilmektedir. Yani diğer depresyon türleri ile benzer yanları çoktur.Endojen Depresyon Belirtileri
Bir sebep olmadan gelişen endojen depresyon belirtileri, genellikle birden ve tetikleyici hiçbir neden olmadan ortaya çıkar. Sebep olmaksızın çıkan semptomların türü, görülme sıklığı ve derecesi kişiden kişiye farklılık gösterir. Bununla birlikte endojen ile majör depresif bozukluk benzer belirtilere sahiptir. Belirtileri:- Baş ve kas ağrısı
- İştahta aşırı azalma veya artma
- İntihar düşüncesi
- Sosyal izolasyon
- Uyuma bozuklukları
- Konsantre olmakta ve karar vermekte güçlük
- Motivasyon eksikliği
- Halsiz ve yorgun hissetme
- Cinsel istek dahil daha önceleri zevk alınan faaliyet ve hobilere ilgi kaybı
- Cinsel isteği kaybetme ve partnerden uzaklaşma
- Devamlı mutsuz ve üzüntülü olma
Endojen Depresyon Nelere Yol Açar?
Bir duygudurum bozukluğu olan melankoli, kişinin daha az hareketli ve heyecansız bir yaşam tarzı sürdüğü depresyondur. Bununla birlikte melankolinin 8 evresi vardır. Bunlar; hafif, subakut (melankolik depresyon), nevrastenik, stuporlu, ajitasyonlu, hezeyanlı, hallüsinasyonlu ve kronik melankolidir. İnsanın gücünü tamamen azaltan bu durum, en ağır ve en yoğun depresyon çeşitlerinden biridir. Çünkü genellikle sebepsiz yere depresyon hissiyle kendini gösterir. Gerek bedenen gerekse ruhsal olarak kişiyi çok ileri derecede yavaşlatır. Aynı zamanda bezgin ve bitkin hissetmesine neden olur. Melankoli daha önceleri şizofren gibi daha ciddi sağlık sorunlarına dayandırılmaktaydı. Ancak bu depresyon türü, beraberinde belli bir kült ve kültür getirmiştir. Günümüzde ise kimlik karmaşası veya aşk gibi duygusal faktörlere bağlanmaktadır. Ağır bir depresyon olan bu durum, tedavi edilmezse kalıcı olarak bir ömür boyu sürmektedir. Hatta kişiyi intihara kadar sürükleyebilmektedir. Bu yüzden kesinlikle psikiyatr veya psikoterapist tarafından takibe alınarak tedavisinin yapılması gerekir.Endojen Depresyon Tedavisi
MDB yani endojen rahatsızlığının tanı ve tedavisi psikiyatr veya psikoterapist tarafından gerçekleştirilmektedir. Uzman tarafından teşhis edildikten sonra zorlu bir tedavi sürecine girilir. Aynı zamanda tedavi sürecinde genellikle terapi ve ilaç kombinasyonu uygulanır. Uzman kişinin durumuna göre SSRI ve SNRI’ler, ayrıca bazı durumlarda TCA antidepresanlar reçete edebilmektedir. Bu ilaçlar beyinde bazı kimyasal seviyelerini artırarak depresyon belirtilerinin azalmasına yardımcı olur. Bununla birlikte psikoterapi de (konuşma terapisi) önerilmektedir. Bu terapi türü, kişinin durumu ve yaşadığı problemlerle başa çıkmasında faydalıdır. Ancak çoğu MDB’li veya endojen depresyon sorunu olan kişilerin her iki tedavi yöntemi de aynı anda uygulanması daha etkilidir. Belirti ve semptomlar bu belirtilen tedavi yöntemleriyle düzelmediği takdirde elektrokonvülsif tedavi (EKT) yapılabilmektedir. Bunun yanında ilaçsız, bütünleyici tıp dalı olan biorezonans ile de neden olduğu şikayetler minimuma indirilebilmekte, hatta tamamen ortadan kaldırılması bile sağlanabilmektedir.
Uzman Klinik Psikolog Selin Kul
Np Hastanesinde, Krm Koşuyolu Rehabilitasyon Merkezinde, Ataşehir Özel Eğitim Okulunda ve Göztepe Hamit ibrahimiye Özel Eğitim Okulunda Çalışmıştır. Şuan Dr. Mürsel Yavuz kliniğinde Uzman klinik psikolog olarak görevine devam etmektedir.