Yeme bozuklukları, oldukça ciddiye alınması gereken bir mental bozukluktur. Öncelikle yeme bozukluğu diyetinizi veya olağan yeme düzeninizi değiştirmekle aynı şey değildir. Sağlıksız yeme davranışı söz konusu olsa da, bunlar yalnızca yemekle ve/ya beslenme düzeniniz ile ilgili değildir. Yeme bozukluğu durumu daha ziyade, yeme davranışı üzerinde kontrolde hissetmemek veya yeme davranışını bir başa çıkma yöntemi olarak kullanma ile ilgilidir.
- Yeme bozuklukları davranışının belirtisi sıradakilerin herhangi biri veya bunların bir kombinasyonu olabilir;
- Yiyecek alımını kısıtlamak/Kendini uzun süre aç bırakmak
- Çok yemek/tek seferde fazla miktarda yiyecek tüketmek
- Açlık hissedilmediği halde sunulan yiyeceğe karşı koyamama
- Aşırı egzersiz yapma
Yeme bozuklukları rahatsızlığı olan kişiler genellikle yemek yeme eylemini gizli yaparlar ve kendilerini suçlu ve utanmış hissedebilirler. Tüm yeme bozuklukları çok ciddidir ve herhangi birine sahip olan herkesin bir uzmandan destek alması gerekmektedir. İyi haber şu ki bu hastalıktan kurtulmak ve sağlınıza kavuşmak mümkündür…
Yeme Bozukluğu Neden Olur?
Yaşına veya cinsiyetine bakılmaksızın herkeste yeme bozuklukları gelişebilir. İnsanların neden yeme bozukluğu geliştirdiklerini öğrenmek için hala çeşitli araştırmalar yürütülüyor, ancak kanıtlar bu durumun hastalığa karşı biyolojik/genetik bir yatkınlık ile sosyal ve/ya çevresel bir tetikleyicinin/uyarıcının bir kombinasyonu olabileceğini gösteriyor. Travmalar, stresli bir yaşam, yas/kayıp, önemli bir ilişkideki zorluklar ve kültürel baskılar, birinin yeme bozukluğu geliştirmesinde rol oynayabilecek nedenlerden sadece birkaçıdır.
Anoreksiya Nervoza Nedir?
• Kilo alma konusunda yoğun endişe
• Vücudunuzu olduğundan kilolu görmek
• Zayıf olunduğu halde yapılan düşük kalorili diyetler
• Çok yoğun egzersiz yapmak
• Yetersiz kaloriye bağlı olarak sürekli bir baş dönmesi veya baygınlık hissi
• Bol giysiler giyerek vücut şekillerini gizlemeye çalışmak
• Üşüme hissi
Bulimia Nervoza Nedir?
Anoreksik kişinin aksine bulimik kişiyi tespit etmek zordur çünkü genellikle normal veya normalin biraz üstü kiloda kalırlar.
• Yoğun yemek yeme nöbetlerinden sonra kendini kusturma
•Kilo alma konusunda endişe
•Laksatif vb ilaçların kullanımı
•Çoğunlukla gizlice yapılan tıkınırcasına yeme nöbetleri
•Sıklıkla değişen kilo
Tıkınırcasına Yeme Bozuklukları
Tıkınırcasına yeme bozukluğu; aşırı miktarda yemek yemeyi, tek seferde fazla miktarda yemek yeme nöbetlerini kapsayan bir yeme bozukluğu çeşididir. Bulimia veya anoreksiyanın aksine, tıkınırcasına yeme bozukluğu olan birey yeme eylemi sonrasında telafi edici bir davranış (kendini kusturma, ilaç kullanma, kendini aç bırakma, yoğun egzersiz) geliştirmez. Bu sebeple gözle görülür bir kilo artışı gözlemlenir (Bulimianın aksine).
•Tıkınırcasına yeme nöbetleri sırasında hipnoz olmuş/kontrolünü kaybetmiş hissetme
• Yiyeceklerin etrafında kontrolsüz hissetmek
• Normalden daha hızlı yemek yemek
• Aç olmadığında yemek yemek
• Kilo almak
Kaçıngan / kısıtlayıcı gıda alım bozukluğu nedir? (ARFID “Avoidant/restrictive food intake disorder”)
Belli bir besine karşı; tadı, dokusu veya kokusu sebebiyle duyulan iştahsızlık. Bu durumda kişinin kilo alma kaygısından ziyade çoğunlukla spesifik bir besine karşı olmak üzere yemek yemeye duyduğu ilgisizlik olarak tanımlanabilir.
Belirtilen herhangi bir yeme bozukluğu türüne uymayan ancak bireyin yemek yeme eyleminde görülen bozukluk var ise buna; “OSFED – other specified feeding or eating disorder” denir.
Duygusal Yeme Nedir?
• Kişi aç olmadığı halde besin tüketiyor veya tüketmek istiyor ise
•Kişi yemek yeme eylemini bir başa çıkma yöntemi olarak kullanıyor ise (örneğin; stres ile başa çıkma)
•Stresli veya mutsuz anlarda özellikle yüksek kalorili, karbonhidrat/şeker ağırlıklı besinler tüketme arzusu var ise
Eğer sizde yeme bozukluğu olduğunu düşünüyorsanız uzman ekibimiz ile görüşebilir ve tedavi seçenekleri hakkında bilgi alabilirsiniz.
Uzm Klinik Psikolog Nesli Dönmez