Migren’de Beslenmenin Önemi

Uzman Diyetisyen Yeşim Çetin Çolak | 26 Ekim 2022 | 13:03

Migren'de beslenmenin önemi tartışılmaz bir gerçektir. Eskilerinde dediği gibi "yer yersen o'sun". Yani doğru beslenme eşittir migrenden kurtulma. Peki, gerçekte beslenme migren ataklarına ne kadar etki ediyor? Migren'de beslenmenin önemi ve derecesi nedir? Gelin bu sorulara birlikte bakalım. Migren, beyindeki sinirler ve kan damarlarında oluşan değişiklikler sonucu ortaya çıkan bir baş ağrısı tipidir. Migrenli bireylerde, baş ağrıları kendisini ataklar halinde gösterebilir ve bu ataklar, dış çevredeki bazı faktörler tarafından tetiklenebilir. Eğer çevreden gelen uyarılara hassasiyet varsa, uyaranla karşılaşıldığında, beyindeki migreni tetikleyen yer harekete geçer. Bu durum beyindeki kan damarlarının genişlemesine ve sinirlerde inflamasyona yol açar. Beyindeki bu değişimlerle, atak sırasındaki ağrı ve diğer belirtilere neden olan trigeminal sinirin aktive olmasına sebep olarak ve migren atağı oluşur.

Migren'de Beslenmenin Önemi Nedir?

    Migren modern tıpta ‘’psikosomatik hastalıklar’’ olarak adlandırılmakta olup, arkasında yatan faktörler net bir şekilde açığa kavuşturulamamıştır. Beslenme, uyku düzensizliği, stres, hormonal ve çevresel etmenler gibi pek çok sebep migren ataklarını tetikleyebilmektedir. Açlık, migren ataklarının diyet tetikleyicileri arasında çok sık rapor edilmektedir. Yapılan araştırmalar sonucu açlıkla beraber gelişen hipogliseminin migreni tetikleyebileceği belirtilmektedir. Bu ilk etapta bize migren'de beslenmenin önemini gösteriyor. Öte yandan yüksek glisemik indeksi olan gıdalar kan şekerinde hızlı bir artışa ve ardından migren atağının başlangıcı ile ilişkili hızlı bir düşüşe neden olabilmektedir. Düzenli yemek yemek ve öğün atlamamak hipoglisemiyi düzeltebileceğinden migreni iyileştirmede etkili bir faktör olarak düşünülebilmektedir.

Migreni Tetikleyen Yiyecek ve İçecekler Nelerdir?

• Tiramin, migreni en çok tetikleyen ögelerden biridir. Yıllanmış veya fermente edilmiş besinler ve içeceklerde; örneğin peynir, şarap ve birada fazla miktarda bulunur.
• Kafein; kahve, çay, soda ve çikolata gibi besinlerde yaygın olarak bulunmaktadır. Yapılan bir çalışmada kafein tüketiminin sınırlandırılması migren ataklarının hafifletilmesinde yardımcı olduğu görülmüştür.
• Plazmada serbest yağ asitlerinin artması migreni tetiklemektedir. Özellikle linoleik ve oleik asitler gibi yağ asitleri migren mekanizmasının içinde olabilmektedir. Yağdan zengin besinler plazma trombosit artışına karşılık, plazma serotonin düzeylerini azaltarak baş ağrısına neden olabilmektedirler.
• Susuzluk da bir migren tetikleyicisidir. Özellikle suyun dengeli bir şekilde tüketilmesi migren ataklarının hafiflemesine yardımcı olabilmektedir.
• Meşrubat, sofralık tatlandırıcılar, çikolatalar, dondurmalar, kahvaltılık gevrekler, sporcu içecekleri ve konserve meyvelerde bulunan aspartam migren tetikleyicisi olabilmektedir.
• Turunçgiller; turunç, mandalina, portakal ve limon gibi narenciyeler olası tetikleyici faktörlerden bazılarıdır.
• Nitritler, kimyasal bir migren tetikleyicisidir ve barsaklarda nitratlardan oluşmaktadır. Birçok hastalığın oluşmasında nitratların tüketilmesi ve sonuçta nitratların nitrite çevrilmesi rol oynamaktadır. Sosis, pastırma, jambon ve işlenmiş etlerde nitrat bulunmaktadır.

Eliminasyon Diyeti ve Migren

Son zamanlarda migrenin alerji ile ilişkili olduğu düşünülerek, alerji oluşturan besinlerin diyetten çıkarılmasını kapsayan eliminasyon diyetleri gündeme gelmiştir. Yapılan bir çalışmada, migrenli hastaların %40’ında bazı gıdalar diyetlerinden çıkarıldığında dikkate değer bir yarar sağlandığı rapor edilmiştir. Çıkardıkları besinleri diyetlerine sadece bir kereliğine geri koyduklarında ise migrenli hastaların %60’ının belirtilerine devam ettiği gözlenmiştir. Çalışmalardan elde edilen sonuçlara bakılacak olursa eliminasyon diyeti uygulamak atakların azaltılmasında etkin ve güvenilir bir yöntem olabilir. Sonuç olarak yaşam kalitenizi arttırmak için migren'de beslenmenin önemini iyi bir şekilde kavramalısınız.

Migren Nasıl Tedavi Edilir?

Migren'de beslenmenin önemi tedavi sürecinde ortaya çıkıyor. Öğün kaçırmamak, yeterli sıvı tüketimini sağlamak, yağlı besin tüketimini sınırlandırmak, basit şekerlerden uzak durmak ve düşük glisemik indeksli öğünler tüketmek atakların sıklığını ve şiddetini azaltabilmektedir. Bireyselleştirilmiş eliminasyon diyeti migren ataklarının azaltılmasında yarar sağlayabilmektedir. Eliminasyon diyeti uygulanmadan önce kişinin duyarlı olduğu gıdaların dikkatli bir şekilde belirlenmesi gerekmektedir. Elimine edilen besinin yerine benzer besin ögesi içeriğine sahip besinler diyete eklenmeli ve böylece oluşabilecek beslenme yetersizliklerin önüne geçilmelidir. Migrenlilerde sistematik olarak ağırlık izleminin yapılması diğer hastalıkların önlenmesi açısından da önemli olabilmektedir. Sonuç olarak, diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri ile migren ataklarının süresi, yoğunluğu ve şiddetinde azalma görülebilmektedir.  

Diyetisyen Aleyna Kalender