Bahar mevsiminin gelmesiyle ve polenlerin çıkmasıyla alerjik semptomlar artmaya başladı. Hapşırma, burun akıntısı, geniz akıntısı, baş ağrısı, halsizlik gibi semptomlar bir çok kişide görülmekte. Peki bahar alerjisini tedavi etmek için ne yapılmalıdır?
Alerjik rinit olarak da bilinen bahar alerjileri gözlerde sulanma, burun akıntısı, hapşırma, burun, göz, boğazda kaşıntı, halsizlik gibi semptomlarla kendini gösteren yılın belli dönemlerinde pik yapan bir hastalıktır. Özellikle bahar aylarında polenlerin çıkmasıyla daha fazla görülmektedir ve kişinin yaşam kalitesini oldukça düşürmektedir.
Bu yazımızda bahar alerjisinin semptomlarını azaltmak için beslenmemizde neleri düzeltmeliyiz bundan bahsedeceğiz.
Alerji, bağışıklık sisteminin vücut için zararlı olmayan maddelere verdiği aşırı tepkiyi ifade etmektedir. Alerjiyi tetikleyen maddelere ise alerjen denilmektedir. Bahar alerjisi ise havadaki toz, polen gibi alerjenlerin burun veya ağız yoluyla vücuda girmesi sonucu vücudun verdiği aşırı tepkidir. Toz, polen maruziyeti sonucu bağışıklık hücreleri olan mast hücrelerinden histamin salgılanır ve alerji semptomlarının ortaya çıkmasına neden olur. Peki vücut toz, polene karşı neden aşırı tepki veriyor?
Bağırsak bağışıklık sistemi için çok önemlidir. Bağırsak hücreleri seçici geçirgendir ve bağırsak yüzeyini probiyotik adındaki yararlı bakteriler korur fakat gıda katkı maddeleri, tarım ilaçları, ağır metal maruziyetleri veya gereksiz ilaç kullanımı gibi nedenlerle probiyotik tabaka hasar alır ve bağırsak yüzeyi savunmasız kalır bunun sonucu olarak gıdalardaki büyük moleküler yapılarda (gluten, laktoz, kazein, lektin gibi) bağırsak yüzeyine zarar verir ve bağırsakta küçük delikler açılır. Buna geçirgen/sızdıran bağırsak denir.
Geçirgen bağırsak nedeniyle bağırsaktan kana geçmemesi gereken moleküller (gliadin, kazein, toksik maddeler gibi) kana geçer ve bunun sonucunda bağışıklık sistemi aktif hale geçer. Bağışıklık hücreleri kandaki bu zararlı maddeleri yok eder fakat bağırsak duvarı onarılmadığı için zararlı madde girişi sürekli devam eder ve bağışıklık sistemi sürekli aktif halde kalır. Geçirgen bağırsak nedeniyle sürekli aktif olan bu bağışıklık sistemi artık her şeye tepki vermeye başlar ve gıda alerjileri toz, polen, tüy alerjileri gelişmeye başlar.
Alerjileri tedavi sürecinde bu nedenle önce bağırsağı tedavi edip onarmak gerekir.
Geçirgen bağırsağı onarmak için en az 3 ay kadar eliminasyon diyeti uygulanmaktadır.
Eliminasyon diyeti: Bazı besin gruplarının en az 3 ay beslenmeden çıkarılıp tekrar eklenmesiyle planlanan ve bu sırada alerji intolerans semptomlarının takip edildiği beslenme programıdır.
En az 3 ay eliminasyon diyeti uygulayıp bağırsak hücreleri arasındaki boşlukların kapanması/onarılması sağlanır ve gıdalar vücuda alıştırılarak tekrar eklenir.
Kişi eliminasyon diyetini uygulamakta zorlanıyorsa biofeedback cihazlarından destek alarak zorlanmadan eliminasyon diyeti uzun süreyle yapabilir.
Geçirgen bağırsak onarıldığında agresif hale gelmiş bağışıklık sistemi sakinleşir. Bu nedenle bahar alerjisi semptomları da hafifler.
Nazal yıkama yapmakta toz, polen maruziyetini azaltacağı için kişide rahatlama sağlar.
Okaliptüs yağı, nane yağı solunum yollarını rahatlatarak nefes almayı kolaylaştırır.
Quercetin takviyesi de bahar alerjileri için kullanılır. Quercetin, soğan, elma, karnabahar, üzüm, brokoli, kiraz gibi gıdalarda bulunan bir flavanoittir. Çinkonun bağışıklık hücreleri tarafından kullanılmasını sağlayarak bağışıklığı güçlendirir. Mast hücrelerinden histamin salınımını ve IgE salınımını engeller ve bu şekilde alerjik semptomların oluşumunu engeller.
Biofeedback işlemi aleji ve intolerans tedavisinde kullanılmaktadır. Biofeedback ile gıda katkı maddesi, tarım ilacı, ağır metal gibi toksik maddelerin alerjen gıdaların ve toz, polen, kedi köpek tüyü gibi organik maddelerin detoksifikasyonu yapılarak vücut rahatlatılmaktadır. Biofeedback eliminasyon diyetindeki yasaklı gıdalara karşı iştahınızı da kapatarak beslenmenizi zorlanmadan yapmanızı sağlamaktadır.
Bahar alerjilerin tedavisi kolay olmamakla birlikte yazımızda bahsettiğimiz gibi en az 3 ay süreyle eliminasyon diyeti ve bağırsak onarımı, biofeedback ile detoksifikasyon sağlanması, nazal yıkama ile toz, polen maruziyetini azaltma, quercetin ile IgE salınımını ve mast hücrelerinden histamin salınımını azaltılarak daha konforlu bir hayat sağlanabilmektedir.