D vitamini, vücutta hormon görevi yapan yağda eriyen bir vitamindir. Birçok mekanizmada görevi vardır. En büyük görevi kemiğin yapıtaşı olan kalsiyumun emilebilmesi, kasların ve sinir sisteminin doğru çalışabilmesi ve bağışıklığın korunabilmesinde yer almasıdır.
En büyük vitamin D kaynağı güneştir. D vitamini ihtiyacımızın %90’ını güneşten karşılarız. Günümüzde özellikle güneşten yeterli oranda yararlanamadığımız için kişilerde vitamin D eksikliğine sık rastlanır.
D vitamini Ne İşe Yarar ve Görevleri Nelerdir?
- Kas ve kemiklerin normal fonksiyonlarının korunmasına katkıda bulunur.
- Kas hücrelerinin çalışmasını düzenler, kas gücünü artırır. Yaşlılarda düşme ve düşmeye bağlı kırık/ ölüm riskini azaltır.
- İnce barsaklarda kalsiyum emilimini sağlar ve kalsiyumun kemik dokuya yerleşmesini artırarak kemik yapımını sağlar. Kırıkların azalmasında önemli rol oynar.
- Deri hücrelerinin üretimi için gereklidir.
- Bebeklerde ve çocuklarda kemik ve diş gelişimine yardımcı olarak sağlıklı bir büyüme sağlar.
- Sinir sisteminin düzgün çalışması için gereklidir.
- İmmün sistem hücrelerinin çoğalması ve etkin çalışmasında rol oynar.
- Kalp kası hücrelerinin sağlıklı çalışmasını destekleyerek kalp hastalıkları ve hipertansiyon gelişmesini önler.
- Yağ yakımını kolaylaştırarak kilo vermek isteyen kişilerin daha rahat kilo vermelerini sağlar.
D vitamini eksikliği sebepleri nelerdir?
- Özellikle kış mevsiminde güneşten yeterince yararlanamamak,
- Güneş koruyucu kullanmak,
- Emzirmek,
- Steroid ve rifampin türü ilaç kullanmak,
- Karaciğer yetmezliği varlığı,
- Esmer tenli olmak,
- Obezite
- Chron, çölyak, kistik fibroz gibi hastalıklarda görülebilen emilim bozukluğu durumlarında D vitamini eksikliğine rastlanır.
Eksikliğinde neler olur?
Uzun süreli ve yoğun vitamin d eksikliği çocuklarda raşitizme yol açar. Raşitizm, D vitamini eksikliğinden dolayı kemiklerin yumuşaması ve zayıflaması olarak tanımlanır. Büyüme geriliği, bacaklarda eğrilik, el ve ayak bileklerinde kalınlaşma, göğüs kemiği deformitesi gibi kemik yapısında kalıcı bozukluklara neden olur.
Raşitizm hastalığının yetişkinlerde görülen formuna osteomalazi adı verilir ve kemiklerde kırılmayla seyreder.
Gelişmiş ülkelerde her iki hastalığa da artık nadiren rastlanmasına rağmen, D vitamini eksikliği başka bir kemik hastalığı olan kemik erimesine sebep olur. Ayrıca kemik yapısında bozukluk, kas güçsüzlüğü ve düşme riskinde artışın da başlıca sebeplerindendir.
Son yıllarda vitamin d eksikliği olduğu zaman kilo vermede zorluk yaşandığı da yapılan çalışmalar tarafından gösterilmiştir.
Kandaki değeri;
20 ng/mL’den düşük ise vitamin d eksikliği, 21 ile 29 ng/mL arasında ise D vitamini yetersizliği olarak adlandırılır.
30 ng/mL’den yüksek ise yeterli düzey olarak kabul edilse de günümüzde tercih edilen 40-60 ng/mL aralığında olmasıdır.
Vitamin D düzeyi 30 ng/mL üstünde olduğu zaman kanser, otoimmün hastalık, tip 1 ve tip 2 diyabet, kardiyovasküler hastalık ve enfeksiyon riski azalır.
Günümüzde vitamin D yetersizliğine sebep olabilecek çok fazla durumla karşı karşıya olduğumuz için D vitamini takviyelerden destek almamız gerekebilir. Kendinize en uygun vitamin D takviyesini ve vitamin D dozunu öğrenmek için doktorunuza danışabilirsiniz.